Koje zemlje EU proizvode najviše otpada, a koje recikliraju najviše?
Prosječan građanin EU proizveo je 4,8 tona otpada 2020. godine, ali je samo 38 % otpada reciklirano.
Domaćinstva su proizvela samo 9,4 % ukupne količine smeća. Građevinarstvo (37,5 %) i vađenje ruda i kamena (23,4 %) su u najvećoj mjeri odgovorni za proizvedeni otpad, stvarajući preko 60 % ukupnog otpada u EU.
Njemačka i Francuska stvaraju trećinu otpada u EU
Njemačka (401 milion tona) i Francuska (310 miliona tona) najviše su doprinijele ukupnoj količini otpada proizvedenog u Evropskoj uniji.
Od 2020. godine ove dvije zemlje su odgovorne za jednu trećinu otpada u EU sa 19 % i 14 %.
Velika Britanija (282 miliona tona), bivša članica unije, proizvela je treću najveću količinu otpada, a slijede Italija (175 miliona tona) i Poljska (170 miliona tona).
Bosna i Hercegovina je proizvela je 6,8 miliona tona, Hrvatska 6, a Srbija 58,6 miliona tona otpada.
Kada se isključi rudarski otpad, koji je jedan od najvećih, poređenje po zemljama je mnogo lakše.
EU po stanovniku proizvede 4,8 tona otpada
U 2020. godini proizvedeno je 4,8 tona otpada po stanovniku EU. Ova brojka uključuje 3.080 kg većeg mineralnog otpada i 1.735 kg otpada iz drugih izvora.
Drugim riječima, 64 % otpada u EU otpada na rudarstvo, uključujući otpadne stijene i jalovinu (ostatak materijala iz rude).
Prema posljednjim podacima, proizvedeni otpad po osobi kretao se od 1,5 tone u Hrvatskoj do 21 tone u Finskoj među zemljama članicama EU.
Bugarska (16,8 tona) i Švedska (14,7 tona) slijede Finsku. Brojke u Njemačkoj i Francuskoj bile su vrlo blizu prosjeku EU od 4,8 tona.
Stopa recikliranja u EU je oko 40 %
U 2020. godini udio reciklaže u ukupnom tretmanu otpada iznosio je 39,9 % u EU. Stopa recikliranja značajno je varirala od 5,2 % u Rumuniji do 83,2 % u Italiji.
Stopa recikliranja bila je viša od prosjeka EU u Francuskoj (54,2 %) i Njemačkoj (44 %), dvije vodeće zemlje po najvećim količinama proizvedenog otpada.
Zašto su podaci o reciklaži u evropskim zemljama toliko različiti?
Glavni razlog velike razlike u udjelu reciklaže leži u ekonomskoj aktivnosti koja stvaraju otpad.
U 2020. udio rudarstva u ukupnom otpadu iznosio je 75 %u Finskoj, 77 % u Švedskoj i 84 % u Rumuniji.
Neke od najvećih poznatih rezervi minerala u EU koje se koriste za baterije i druge proizvode nalaze se u Finskoj , gdje %ji oko 40 operativnih rudnika koji proizvode nikl, cink, litijum , kobalt i zlato, između ostalog.
Polovina komunalnog otpada se reciklira u EU
Šta je sa ulogom domaćinstava u upravljanju otpadom? Domaćinstva su proizvela samo 9,4 % ukupnog otpada u EU. U 2021. godini gotovo polovina (49,6 %) komunalnog otpada reciklirano je u EU.
Njemačka je imala najveću stopu recikliranja komunalnog otpada.
Godine 2021. stopa recikliranja ove vrste smeća varirala je od 11,3 % u Rumuniji do 71,1 % u Njemačkoj.
Osim Njemačke, još šest zemalja EU imalo je veće stope recikliranja od prosjeka EU: Austrija, Slovenija, Holandija, Luksemburg , Belgija i Italija.
Francuska, Velika Britanija i skandinavske zemlje imaju niže stope recikliranja od prosjeka.
Stopa recikliranja komunalnog otpada iznosila je 45,1 % u Francuskoj i 44,1 % u Velikoj Britaniji (podaci iz 2018.). Zanimljivo je da je ova brojka bila niža od prosjeka EU u četiri skandinavske zemlje: Švedskoj (39,5), Norveškoj (38,2 %), Finskoj (37,1 %) i Danskoj (34,3 %).
Slovenija je imala najveći porast stope reciklaže u posljednje dvije decenije na 57 pp. Većina zemalja EU značajno je povećala stopu recikliranja komunalnog otpada u ovom periodu.
Zašto su neke zemlje bolje u recikliranju od drugih?
Prema podacima Evrospske agencije za zaštitu životne sredine (EEA), zemlje koje imaju bolje rezultate u pogledu reciklaže imaju širi raspon mjera u odnosu na one sa nižim stopama recikliranja.
To uključuje zabranu odlaganja na deponijama biorazgradivog otpada ili neobrađenog komunalnog otpada i obavezno odvojeno prikupljanje vrsta komunalnog otpada, posebno biootpada. Najveće zemlje takođe imaju ekonomske instrumente kao što su takse na deponije i spaljivanje, te naknade za sakupljanje otpada koje snažno podstiču recikliranje.
EEA je takođe otkrila da su visoki nivoi nacionalne ekološke svijesti doprinijeli visokim stopama recikliranja, osim efektivnog uvođenja nacionalnog zakonodavstva o upravljanju otpadom.
EU takođe izvozi dio otpada
U 2021. godini izvoz otpada iz EU u zemlje koje nisu članice EU dostigao je 33 miliona tona, što predstavlja povećanje od 77 % u odnosu na 2004. Uvoz otpada iz zemalja koje nisu članice EU porastao je za 11 % u ovom periodu i iznosio je 19,7 miliona tona u 2021.
Turska je bila najveća destinacija za otpad izvezen iz EU, sa količinom od oko 14,7 miliona tona u 2021. godini, skoro polovinom (45 %) ukupnog izvoza. Ovaj iznos je tri puta veći nego 2004. godine
Izvor. Euronews
