Samo 9 od 27 država EU će ispuniti i klimatske ciljeve i uslove fiskalne reforme -studija
Samo 9 od 27 država članica Evropske unije moći će preduzmu investicije neophodne za postizanje klimatskih ciljeva unije, nakon uvođenja reformisanih fiskalnih pravila, navodi se u novom izvještaju.
Nalazi, koje je objavila New Economics Foundation, britanska nevladina organizacija, ukazuju na dugogodišnju zagonetku Evropskog zelenog dogovora: kako obezbijediti milijarde potrebne za dekarbonizaciju ekonomije, a istovremeno se pridržavati pravno obavezujućih ograničenja, koja se odnose na budžetski deficit i javni dug.
Izgleda da je put do pronalaženja te ravnoteže privilegija rezervisana samo za nekoliko država, pokazuje studija.
Danska, Irska, Letonija i Švedska će biti jedine zemlje EU s fiskalnim prostorom neophodnim za postizanje sveobuhvatnog klimatskog cilja unije i potpuno poštovanje uslova Pariškog sporazuma, dok će Bugarska, Estonija, Litvanija, Luksemburg i Slovenija uspjeti postići prvi, ali ne i drugi cilj.
Neke od najvećih evropskih ekonomija, kao što su Francuska, Italija, Španija i Holandija, neće imati dovoljno sredstava da na vrijeme ispune klimatski plan.
U okviru Zelenog dogovora, EU je postavila obavezni cilj smanjenja emisija stakleničkih gasova (GHG) za 55% do 2030. godine, a procjenjuje se da će ovaj cilj zahtijevati 520 milijardi evra dodatnih investicija na godišnjem nivou.
Evropska komisija procjenjuje da će zelena tranzicija zahtijevati 520 milijardi evra dodatnih investicija na godišnjem nivou do 2030. godine.
New Econimics Foundation barata sa sumom od 520 milijardi evra kao osnovovom za procijene, ali takođe uzima u obzir dodatna ulaganja u socijalnu infrastrukturu i digitalnu tranziciju, što bi zajedno predstavljalo 2,3% bruto domaćeg proizvoda BDP-a Evropske unije.
U izvještaju se zatim detaljnije razmatraju fiskalna pravila EU, koja nalažu svim državama članicama da svoj budžetski deficit drže ispod 3%, javni državni dug ispod 60% u odnosu na BDP.
Ove granice, koji datiraju iz kasnih 1990-ih, trenutno premašuje veliki broj zemalja, nakon godina velike potrošnje za ublažavanje posljedica pandemije COVID-19, ruske invazije na Ukrajinu, rastuće inflacije i rekordnih cijena energije.
Evropska komisija predstavila je ove sedmice svoj dugo očekivani prijedlog za reformu fiskalnih pravila, zasnovan na srednjoročnim strukturnim planovima, o kojima će svaka država pregovarati s Briselom, kako bi se postepeno sanirale svoje javne finansije. Kao dio reforme, Brisel je predložop zaštitnu mjeru koja će primorati zemlje članice,sa deficitom većim od 3% BDP, da svake godine izvrše prilagođavanja u vrijednosti od najmanje 0,5% svog BDP-a dok se ne vrate ispod granice.
Prema analizi New Economics Foundation, ni sadašnja pravila ni predložena reforma neće biti dovoljni da ubrizgaju dovoljno “kiseonika” za klimatske investicije, ostavljajući većinu zemalja članica u pokušaju da pomire Zeleni dogovor sa fiskalnim nadzorom.
U stvari, pet zemalja – Austrija, Kipar, Češka Republika, Malta i, što je najvažnije, Njemačka – će se truditi da prikupe minimalne nivoe zelenih investicija i ostanu ispod granice deficita.
U međuvremenu, preostalih 13 država članica, koje predstavljaju 50% BDP-a bloka, jednostavno neće uspjeti postići ravnotežu između klimatskih i fiskalnih zadataka. Čak i države poput Poljske, Rumunije i Slovačke, čiji je nivo duga trenutno ispod granice od 60%, neće uspjeti jer njihovi ekonomski modeli koji intenzivno koriste karbon, zahtijevaju još veću finansijsku podršku za transformaciju.
“Ove vlade će morati da biraju između smanjenja javne potrošnje, povećanja oporezivanja ili nedovoljnih zelenih investicija”, rekao je za Euronews Sebastian Mang, koautor izvještaja.
Mang je govorio o “kontradikciji” između “stvarne ekonomije” klimatskih promjena, koja primorava vlade da ponovo osmisle svoja društva, i “previše ograničenih” fiskalnih pravila EU, koja, po njegovom mišljenju, postavljaju “proizvoljne granice” deficita i javnog duga.
Reagujući na izvještaj, portparol Evropske komisije odbacio je postojanje takve kontradikcije i odbio dalje komentarisati “bilo kakve simulacije” o predloženoj reformi.
Brisel je ranije saopštio da će “veliki dio” od 520 milijardi evra potrebnih za smanjenje emisija za 55% doći iz privatnog sektora, nešto što bi, u principu, omogućilo vladama da same izbjegnu veliku potrošnju.
