CBAM mehanizam počinje sa primjenom u EU u prelaznoj fazi
EU 1. oktobra ove godine počinje primjenu Mehanizama za prilagođavanje granice karbona (CBAM) u prelaznoj fazi.
CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) je značajno sredstvo Evropske unije u borbu protiv “curenja karbona” i jedan od centralnih stubova ambiciozne Agende EU Fit for 55 .
Očekuje se da se njegovom primjenom izjednačiti cijena karbona domaćih i uvoznih proizvoda. Namjena mu je da osigura da klimatske politike EU ne budu potkopane preseljenjem proizvodnje u zemlje sa manje ambicioznim zelenim standardima ili zamjenom proizvoda iz EU uvoznim, u čijoj proizvodnji je emitovano više karbona.
U svojoj prelaznoj fazi, CBAM će se primjenjivati samo na uvoz cementa, željeza i čelika, aluminijuma, đubriva, električne energije i vodonika.
Uvoznici te robe iz EU će morati da izvještavaju o obimu svog uvoza i emisiji stakleničkih gasova (GHG) ugrađenih tokom njihove proizvodnje, ali bez plaćanja bilo kakvog finansijskog prilagođavanja u ovoj fazi.
Dok se od uvoznika traži da prikupe podatke za četvrti kvartal 2023. godine, njihov prvi izvještaj će morati biti podnesen tek do 31. januara 2024. godine.
Defiinitivna primjena CBAM mehanizma počinje 1. januara 2026. godine
Tranziciona faza će poslužiti kao period učenja za sve zainteresovane strane (uvoznike, proizvođače i vlasti). To će omogućiti Evropskoj komisiji da prikupi korisne informacije o ugrađenim emisijama kako bi precizirala metodologiju za definitivni početak primjene, koji počinje 2026. Od tog datuma, uvoznici će morati kupiti i predati broj “CBAM certifikata” koji odgovara emisiji GHG koji su “ugrađeni” u uvezenu CBAM robu.
Kako bi se pomoglo uvoznicima iz EU i postrojenjima izvan EU u praktičnoj implementaciji novih pravila, novi CBAM prelazni registar će postati dostupan 1. oktobra kako bi pomogao uvoznicima da izvrše i izvještavaju ove kalkulacije.
Komisija takođe postepeno stavlja na raspolaganje detaljne pisane smjernice , materijale za online obuku i webinare , informativne listove specifične za sektor i kontrolnu listu korak po korak za podršku preduzećima na početku prijelaznog mehanizma.
Pregledi funkcionisanja CBAM-a i obima proizvoda tokom njegove prelazne faze biće zaključeni prije početka definitivnog perioda, kao i izvodljivosti proširenja obima CBAM-a na drugu robu proizvedenu u ETS sektorima.
