Ustavni sud BiH ukinuo ekološku dozvolu za HE Foča

Ustavni sud Bosne i Hercegovine usvojio je žalbu nevladine organizacije Aarhus Centar u BiH, ukinuo presudu Vrhovnog suda Republike Srpske i osporio rješenje Ministarstva građevinarstva i ekologije RS, kojim je data ekološka dozvola za gradnju HE Foča.

Tokom 2018. godine „Aarhus centar u BiH“ je osporio Rješenje o obnovljenoj ekološkoj dozvoli za HE Foča na rijeci Drini, koju je izdalo Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS 4. juna 2018. godine. 

Ustavni sud BiH je, na sjednici održanoj 21. marta 2024. godine, ukinuo presudu Vrhovnog suda Republike Srpske i predmet vratio ovom sudu, koji je, kako je navedeno u odluci, “dužan da po hitnom postupku donese novu odluku u skladu sa članom II/3.e) Ustava Bosne i Hercegovine i članom 6. stav 1. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda”. Vrhovnom sudu RS je naloženo da u roku od tri mjeseca od dana dostavljanja ove odluke obavijesti Ustavni sud BiH o preduzetim mjerama s ciljem izvršenja ove odluke. 

Podsjećamo, Narodna skupština Republike Srpske usvojila je na osmoj posebnoj sjednici, održanoj 27. juna 2023. godine Zakon o neprimjenjivanju odluka Ustavnog suda Bosne i Hercegovine.

• Društvo „HES Gornja Drina” osnovano je kao zajednička projektna kompanija Elektrorivrede Srbije, sa vlasničkim udjelom od 51 % i Elektroprivrede Republike Srpske, sa vlasničkim udjelom od 49 % – radi izgradnje hidroelektrana „ HE Buk Bijela“, „HE Foča“ i „HE Paunci“ na gornjem toku rijeke Drine u Republici Srpskoj.

Đokić: zaustavljanje izgradnje HE “Buk Bijela” bi puno koštalo BiH

Tužba je uslijedila zbog proceduralnih nedostataka Rješenja o obnovi ekološke dozvole.

“Elektroprivreda RS“ nije u zakonskom roku zatražila obnovu ekološke dozvole, te je Ministarstvo trebalo poništiti prethodnu dozvolu s obzirom da izgradnja hidroelektrane nije započeta u roku od četiri godine od izdavanja dozvole. Umjesto toga, u junu 2018. godine izdato je nezakonito Rješenje o obnovi ekološke dozvole. Takođe, javne konsultacije nisu održane u skladu sa Arhuskom i ESPOO konvencijom, ni u BiH, ni u Crnoj Gori. Javne konsultacije održane 2012. godine bile su slabo oglašavane, a komentari koje su dostavile nevladine organizacije u BiH i Crnoj Gori nisu uzeti u obzir”, navela je Nina Kreševljaković, pravna savjetnica u Aarhus centru u BiH.

Ministarstvo je tvrdilo da se u studiji procjene uticaja na životnu sredinu za projekat HE Foča navodi da uticaja na rijeku Taru neće biti. Istovremeno, Elektropivreda Republike Srpske je u odgovoru na apelaciju odgovorila “da u konkretnom slučaju nema povrede Ekspoo i Aarhuske konvencije” i da nisu osnovane “apelantove tvrdnje da nije uzeto u obzir učešče javnosti povodom odlučivanja o zahtjevu za odobravanje te studije”.

Iz Aarhusa Centra BiH odgovaraju da ove tvrdnje ne potkrepljuju nikakvi dokazi, niti je o njima raspravljano u toku konsultacija.

“S obzirom na to da je Tara glavna pritoka Drine, te da je pored HE „Foča” planirana „Buk Bijela“ i „Paunci“, teško je isključiti potencijalne kumulativne uticaje ovih velikih hidroelektrana na zaštićeni kanjon Tare, što je pomenuta studija trebala da procijeni”, ističu iz Aarhusa centra u BiH.