EU na pragu osnivanja Socijalnog fonda za klimu
Evropska komisija pozdravila je privremeni sporazum Evropskog parlamenta i Savjeta Evropske unije o jačanju sistema Evropske unije za trgovinu emisijama karbona (ETS), primjeni trgovanja emisijama na nove sektore i uspostavljanju socijalnog Fonda za klimu.
Ovaj sporazum je ključni korak prema postizanju obaveze EU da smanji neto emisije stakleničkih gasova za najmanje 55% do 2030. U isto vrijeme, Fond za socijalnu klimu pomoći će da se osigura da tranzicija bude pravedna, sopšteno je iz Evropske komisije.
Kako bi nadoknadile značajnu potrošnju za klimu u budžetu EU, države članice će potrošiti sve svoje prihode od trgovine emisijama na projekte vezane za klimu i energiju i za rješavanje socijalnih aspekata tranzicije.
Jačanje i proširenje trgovine emisijama CO2 u EU
EU ETS određuje cijenu za CO2 i smanjuje dozvoljeni nivo emisija svake godine u sektorima proizvodnje električne energije i grijanja, energetski intenzivnim industrijskim sektorima i komercijalnoj avijaciji.
- Sporazum će smanjiti emisije iz Evropske unije iz ETS sektora za 62% do 2030. godine, u poređenju sa nivoima iz 2005. godine.
Brzina godišnjeg smanjenja emisija će se također povećati , sa 2,2% godišnje prema sadašnjem sistemu na 4,3% od 2024. do 2027. godine i 4,4% od 2028. godine.
Sporazum će postepeno ukidati besplatne dozvole za emitovanje karbona određenim preduzećima i postepeno uvoditi Mehanizma za prilagođavanje granice karbona (CBAM) između 2026. i 2034. za obuhvaćene sektore.
Dogovor uključuje i emisije karbona uzrokovane transportom u EU ETS, čime je EU prva jurisdikcija koja je postavila cijenu karbona na emisije iz pomorskog sektora.
Kreiranje socijalnog klimatskog Fonda
Novi socijalni klimatski Fond pružiće namjensku finansijsku podršku državama članicama, kako bi se pomoglo ugroženim građanima i mikropoduzećima u ulaganjima u mjere energetske efikasnosti kao što su: izolacija objekata, toplotne pumpe, solarni paneli i električna mobilnost.
Takođe će moći pružiti direktnu finansijsku podršku, koja pokriva do 37,5% troškova novih nacionalnih klimatskih planova. Počeće sa radom 2026. godine, prije stupanja na snagu novog ETS-a za transportna i građevinska goriva, a finansiraće se sa 65 milijardi evra iz budžeta EU, plus 25% sufinansiranja od strane država članica.
Da bi stupio na snagu, postignuti sporazum zahteva formalno usvajanje od strane Evropskog parlamenta i Saveta.
Otkako je EU ETS uveden 2005. godine, emisije su smanjene za 42,8% u glavnim sektorima: proizvodnja električne i toplotne energije i energetski intenzivne industrijske instalacije. U 2021. godini, instalacije obuhvaćene EU ETS-om činile su oko 40% ukupnih emisija u EU.
