Zagađenje vazduha uzrok smrti preko 400.000 ljudi u Evropi
Zagađenje vazduha, odnosno dugotrajna izloženost najvećim zagađivačima vazduha bila je uzrok smrti 416.00 ljudi u 41 državi Evrope u 2022. godini.
Najviše smrtnih slučajeva 269.000 može se pripisati finim česticama PM2.5, koje predstavljaju mješavinu prašine, čađi i dima, oko 81.000 izloženosti ozonu, a 66.000 visokim koncetracijama NO2, natrijum dioksida.
Ovo se navodi u najnovijoj procjeni uticaja kvaliteta vazduha na zdravlje Evropske agencije za životnu sredinu (EEA).
Dobra vijest je da je uočen blagi pad mortaliteta uzrokovan PM 2.5 česticama i NO2 u odnosu na 2021. godinu.
Kada je u pitanju EU, između 2005. i 2022. godine, broj smrtnih slučajeva u EU koji se mogu pripisati finim česticama ili PM 2,5 pao je za 45 % , ostajući na putu za postizanje cilja smanjenja od 55 % u akcionom planu EU za nultu zagađenost za 2030. godine.
Praškaste materije PM 2.5 su 2022. izazvale, po srednjoj procjeni, 27.210 preuranjenih smrtnih slučajeva na Zapadnom Balkanu. Najveći broj je zabilježen u Srbiji, 10.800, a na drugom mestu je BiH, sa 6.200 ljudi.
Stopa smrtnosti zbog PM 2.5 čestica najmanje pala u BiH
S druge strane, stopa smrtnosti povezana sa česticama PM2.5 je u Srbiji pala 40 %, u Sjevernoj Makedoniji 45 %, u Crnoj Gori 38 %, u Albaniji 54 %, a na Kosovu* 33 %, ali u BiH samo 17 odsto.
Najveći broj smrtnih slučajeva koji se mogu pripisati zagađenju vazduha česticama PM2.5 zabilježen je u Italiji, Poljskoj i Njemačkoj.
Sa druge strane, najveći relativni uticaj, izražen kroz godine izgubljenog života na 100.000 stanovnika tokom 30 godina, zabilježen je u zemljama Jugoistočne Evrope.
Godine izgubljenog života predstavljaju procjenu prosječnog broja dodatnih godina koliko bi ljudi statistički živejli da nisu umrli pre dostizanja očekivane dužine života.
Analiza pokazuje da su najviše godina života izgubili stanovnici Sjeverne Makedonije, Kosova* i Bosne i Hercegovine. U okviru zemalja članica, na vrhu liste je Bugarska, zatim Poljska i Rumunija. S druge strane, najmanji relativni uticaji zabilježeni su u zemljama na sjeveru i sjeverozapadu Evrope.
Čestice PM2.5 izazivaju ishemijske bolesti srca, moždani udar, dijabetes melitus, raka pluć, hronične opstruktivne bolesti pluća i dečju astme.
Za NO2, najveći negativni zdravstveni uticaj zabilježe je kod dijabetesa melitusa, zatim kod moždanog udara i astme kod odraslih.
Ozonu se pripisuje 8.400 smrtnih slučajeva od hronične opstruktivne bolesti pluća, jedine bolesti koja je razmatrana u istraživanju.
