Vlada Srpske: Nema uslova za skupštinsku raspravu o moratorijumu na eksploataciju litijuma na Majevici
Vlada Republike Srpske predložila je Narodnoj skupštini da odbije prijedlog Odluke o moratorijumu na dodjelu koncesija za istraživanje i eksploataciju litijuma na Majevici.
Ova odluka, koja je rezultat građanske inicijative, naći će se pred poslanicima Narodne skupštine Republike Srpske na redovnoj sjednici, koja je zakazana za 1. juli.
Vlada, u Mišljenju upućenom Narodnoj skupštini Republike Srpske, navodi da nisu ispunjeni uslovi da se o ovome vodi skupštinska rasprava.
Podnosioci su tražili da se proglasi moratorijum na dodjelu koncesija za eksploataciju mineralnih sirovina na Majevici, dok se ne završi postupak po inicijativi Udruženja građana “Čuvari Majevice”, da se Majevica proglasi zaštićenim područjem, u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode Republike Srpske.
Inicijativa je upućena Ministarstvu prostornog uređenja. građevinarstva i ekologije RS u martu 2024. godine, a ministarstvo je inicijativu dostavilo Zavodu za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa.
Pokretači inicijative smatraju da je na taj način inicijativa formalnopravno prihvaćena, a procedura zaštite započeta.
Zavod je potvrdio da je inicijativa opravdana, budući da je Majevica predviđena za zaštitu prema Izmjenama Prostornog plana RS, ali da je istim dokumentom ovo područje planirano i za eksploataciju rudnih sirovina.
Budući da su za proglašenje nekog područja zaštićenim potrebna multidisciplinarna istraživanja, iz Zavoda su odgovorili da planom rada za 2023-2025. godinu nisu u mogućnosti da preuzmu obavezu provođenja potrebnih istraživanja.
Podnosioci prijedloga o moratorijumu smatraju da dok traje ovaj postupak – područje ne smije biti narušeno, ali da je u prethodnom periodu geološka istraživanja vršila kompanija “Arcore ulaganja”, ali da, kako su naveli, nakon završenog istraživanja nije pokrenulo postupak za dodjelju koncesija.
Naglašavaju da se bilo kakva dalja istraživanja ili eksploatacija ne mogu odobriti, dok se ne okonča postupak proglašenja zaštićenog područja.
Iz Vlade podsjećaju da je važećim Zakonom o koncesijama, koja se odnosi i na ovaj slučaj, propisano da prije odluke o dodjeli koncesija nadležni organi vrše konsultacije i pribavljaju mišljenja više ministarstava, Republičkog zavoda za zaštitu kulturno istorijskog nasljeđa i jedinica lokalne samouprave.
Zakonom je predviđeno da ako je jedno ili više mišljenja negativno, nadležni organ ne predlaže dodjelu koncesija, ako su razlozi za negativno mišljenje neotklonjivi.
Imaju to u vidu, Vlada smatra da je bespredmetna rasprava o “Odluci o moratorijumu na dodjelu koncesija za geološka istraživanja i za eksploataciju mineralnih sirovina, ruda i drugih resursa na području planine Majevica do okončanja postupka zaštite područja u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode Republike Srpske i usvajanja Dokumenta o politici dodjele koncesija u skladu sa Zakonom o koncesijama Republike Srpske“, kako je puni naziv inicijative.
Iz Vlade podsjećaju da je Zakonom o geološkim istraživanjima predviđeno da se detaljna geološka istraživanja u zaštićenim područjima prirode i područjima koja su planirana za zaštitu – mogu odobriti samo pod uslovima koje propisuju zakoni kojima se uređuje zaštita prirode.
Istovremeno, navode u Mišljenju Vlade RS, Zakonom o koncesijama propisao je da predmeti koncesija mogu biti djelatnosti u zaštićenim područjima, kao i izgradnja i korišćenje objekata potrebnih za obavljanje tih djelatnosti.
Podsjećamo, Narodna skupština Republike Srpske prošle godine nije usvojila Deklaraciju o protivljenju otvaranju rudnika litijuma, bora, natrijuma, stroncijuma, kalijuma i prateće asocijacije elemenata na teritoriji opštine Lopare – građanska inicijativa.
Deklaracija je predviđala protivljenje otvaranju rudnika u opštini Lopare i zahtjevala od Vlade Republike Srpske da putem Ministarstva energetike i rudarstva Republike Srpske ne dodjeli koncesiju za eksploataciju mineralnih sirovina.
