Republika Srpska: male solarne elektrane problem za distributivnu mrežu
Na distributivnu mrežu Republike Srpske trenutno su priključene 452 male solarne elektrane, ukupne snage 74 MW. Samo u 2023. godini, na mrežu je priključeno 196 malih solarnih elektrana, od čega čak 80 u regiji Hercegovine, na teritoriji Bileće, Nevesinja, Trebinja i Ljubinja.
U Hercegovini radi 237 solarnih elektrana ukupne instalisane snage oko 40 MW, a na priključenje u 2024. godini čeka još 116 malih solarnih elektrana.
Ekspanzija malih solarnih elektrana u Republici Srpskoj
Zbog toga se često govori o ekspanziji solarnih elektrana u Republici Srpskoj. Naročito u Hercegovini, koja je po broju sunčanih dana godišnje pogodan teren za korišćenje solarnog potencijala. Zbog toga je interesantna domaćim i stranim investitorima
Investitori su domaći privrednici ili fizička lica, kao i strane kompanije. Neke računice kažu da se uloženi kapital vrati za pet do sedam godina, a da preostalih deset do petnaest, koliko je životni vijek panela, ide u profit. Korist od koncesionih naknada imaju i lokalne zajednice, u čije budžete se slivaju milionski iznosi.
Velika proizvodnja solarnih elektrana potencijalni je problem jer se postavlja pitanje da li je kapacitet postojeće distributivne mreže dovoljan da “primi” svu količinu nove energije, prenosi RTRS.
Prema pojedinim podacima u BiH je planirana izgradnja solarnih elektrana snage 11.000 megavat-časova. Ako bi sve bile izgrađene, njihova proizvodnja bi iznosila preko 13 TWh časova električne energije godišnje. Poređenja radi, u BiH je na kraju 2022. godine snaga svih elektrana iznosila oko 4.700 MW, ostvarena proizvodnja bila oko 15 TWh, a potrošnja oko 12 TWh.
Kapacitet distributivne mreže nedovoljan da primi svu količinu novoproizvedene energije
Zbog se postavlja pitanje viškova energije, koja se mora “pustiti” u mrežu.
Elektro Hercegovina, sa postojećom infrastrukturom blizu je “crvene linije”. Imaju obavezu priključenja novih proizvođača, a solarne elektrane poslije nemaju obavezu plaćanja mrežarine.
Ognjen Kuljić, direktor Elektro Hercegovine kaže da je distributivna mreža popunjena, što se tiče kapaciteta koje može da primi od strane proizvođača kroz solarne panele.
Tehnički smo ispoštovali sve procedure i tehnički smo primili onoliko koliko može da podnese mreža Elektro Hercegovine da ne bi došlo do problema i da ne bi izazvali problem drugim potrošačima.
Ognjen Kuljić, direktor Elektro Hercegovine
Poslanik u Narodnoj skupštini Republike Srpske Srđan Mazalica smatra da distributivna mreža teško može da prihvati sve saglasnosti date za solarne elektrane.
Distributivna mreža ne može da dođe do svih onih tačaka gdje se planiraju izgradnje solarnih elektrana i ne može da pokrije čitavu teritoriju, a ne postoje ni određeni kapaciteti da iznesu tu energiju do potrošača.
Srđan Mazaliva, poslanik u NS RS
Novim Zakonom o obnovljivim izvorima energije Republike Srpske, koji je stupio na snagu u martu 2022. godine, Vlada RS bi trebala da donese Program o korišćenju OIE, kao i maksimalne količine električne energije koje ostvaruju pravo na podsticaj.
Zeleni kilovati, kao poželjna energija,podliježu sistemu podsticaja iz naknada, koje plaćaju svi potrošači. Ona ove godine iznosi 0,007 KM/ kWh, a vjerovatno će tako ostati i naredne godine, jer je Regulatorna komisija za energetiku nacrtom odluke predvidjela na ostane ista i za 2024. godinu.
