Emisije stakleničkih gasova u svijetu 2024. dostigle rekordan nivo

Emisije stakleničkih gasova (GHG) u svijetu 2024. godine dostigle su rekordan nivo, iako su svi glavni emiteri stakleniičkih gasova smanjili emisije po jedinici BDP-a.

Ljudske aktivnosti širom svijeta u 2024. godini poslale su rekordnih 53,2 gigatone (Gt) emisija CO2 ekvivalenta (CO2eq) u atmosferu, ne računajući emisije iz korištenja zemljišta, promjena korištenja zemljišta i šumarstva.

To je porast od 1,3% u odnosu na prethodnu godinu prema najnovijim podacima iz  
Baze podataka o emisijama za globalna atmosferska istraživanja (EDGAR) Evropske komisije.

U istom periodu, emisije stakleničkih gasova u EU, smanjene su za 1,8%, odnosno za blizu 60 Mt ekvivalenta CO2. Emisije GHG iz Kine i SAD-a ostale su relativno stabilne.

Emisije GHG u 2024. veće za 65 % u odnosu na 1990.

Izvještaj Evrospke komisije pokazuje da su se globalne emisije stakleničkih gasova iz ljudskih aktivnosti povećavale u prosjeku za gotovo 1,5% godišnje od 1990. godine, te da su kao rezultat toga 65% veće u 2024. godini nego u 1990. godini. 

U 2024. godini, osam ekonomija s najvećim emisijama – Kina, SAD, Indija, EU, Rusija, Indonezija, Brazil i Japan – zajedno su doprinijele 66,2% globalnih emisija stakleničkih gasova .

Samo su Evropska unija i Japan smanjili svoje emisije u odnosu na prethodnu godinu (-1,8% i -2,8%), dok su sve ostale ili zadržale prilično stabilne emisije (Kina: +0,8%; SAD: +0,4%; Brazil +0,2%) ili su ih povećale (Indija: +3,9%; Rusija: +2,4%, Indonezija: +5% – najveći relativni porast). 

Da li je Evropa jedini dio svijeta koji je smanjio svoje emisije stakleničkih gasova?

U apsolutnom iznosu, Indija ima najveći porast sa 164,8 Mt CO2eq više emisija ispuštenih u 2024. godini u poređenju sa 2023. godinom. 

Ipak, svi glavni emiteri su smanjili intenzitet emisija u smislu emisija stakleničkih gasova po jedinici BDP-a.

EU prednjači u smanjenju emisije GHG

EU je nastavila svoj višedecenijski trend smanjenja emisija stakleničkih gasova , koji je nakratko prekinut samo 2021. godine oporavkom nakon COVID-a. Dugoročno gledano, podaci za EU pokazuju najznačajnije procentualno smanjenje emisija stakleničkih gasova među ekonomijama s najvećim emisijama od 1990. godine, dok je BDP na osnovu pariteta kupovne moći (PPP) u istom periodu stalno rastao. 

Izvan EU, i druge velike ekonomije pokazuju znakove odvajanja emisija od ekonomskog rasta. Dok je BDP PPP snažno porastao u svim regijama od 1990. godine, tempo rasta emisija je bio niži, što je dovelo do smanjenja intenziteta emisija. 

SAD , Rusija i Japan su otišli dalje, postižući apsolutno razdvajanje : u 2024. godini njihov BDP po paritetu kupovne moći (PPP) bio je znatno veći nego u 1990. godini, dok su im emisije stakleničkih plinova bile niže. 

Kina, SAD, Indija, EU, Rusija, Indonezija, Brazil i Japan bili su osam najvećih emitera stakleničkih plinova u 2024. godini , prema izvještaju. Zajedno čine 54,6% svjetske populacije, 68,3% globalnog BDP-a po paritetu kupovne moći (PKP), 68,3% globalne potrošnje primarne energije fosilnih goriva (ugalj, nafta i prirodni plin) i 66,2% globalnih emisija stakleničkih plinova. 

Samo pet od 18 zemalja i regija koje doprinose više od 1% ukupnim globalnim emisijama stakleničkih plinova smanjile su svoje emisije stakleničkih gasova u 2024. godini: EU27, Japan, Meksiko, Njemačka i Južna Koreja.

Svjetske emisije stakleničkih gasova po sektorima

Prema izvještaju, emisije iz elektroenergetske industrije pokazale su najveći apsolutni porast (+235 Mt CO2eq ili +1,5%) u 2024. godini u poređenju sa 2023. godinom.

Eksploatacija goriva zabilježila je najveći relativni porast (+1,6%). Svi ostali glavni sektori ekonomske aktivnosti također su povećali svoje emisije ili su ostali stabilni: industrijsko sagorijevanje i procesi, zgrade, transport, poljoprivreda i otpad.