Ekonomski efekti CBAM mehanizma možda neće biti tako veliki kao što se očekuje
Ekonomski efekti novog EU poreza (CBAM), na uvoz proizvoda u čijoj proizvodnji se emituje karbon-dioksid CO2 i drugi štetni gasovi, biće daleko manji nego što strahuju mnoge treće zemlje.
Ovo se navodi se u izveštaju koji je objavio Sandbag, istraživački centar fokusiran na klimatske politike EU.
U izvještaju se upozorava da proizvođači izvan EU mogu da smanje naknade sa kojima se suočavaju u okviru Mehanizma za prilagođavanje granice karbona (CBAM) korištenjem ‘promjene resursa’, tako što će “selektivno izvoziti u Evropu robu niskog intenziteta emisije, kako bi ostvarfili niže CBAM poreze, dok se roba sa visokim emisijama zadržava za druga tržišta.”
Više štete mogu imati proizvođači u EU nego oni u drugim zemljama
“Iako EU želi da izbjegne takvu praksu, možda neće uspjeti to da uradi prema važećim pravilima”, dodaje se u izvještaju.
Zbog svog ograničenog obima i stalnih rupa u zakonu, CBAM bi mogao više naštetiti industrijskim proizvođačima sa sjedištem u Evropi, nego onima u trećim zemljama.
Na primjer, ako pravila uspostavljena za prelazni period ostanu na snazi, metalni proizvodi napravljeni od recikliranih materijala kao što su čelik i aluminijum biće gotovo izuzeti od CBAM poreza – što će evropske reciklere metala staviti u nepovoljan položaj.
U izvještaju Sandbaga se navodi da bi u scenariju “promjene resursa” uvoznici kineske robe iz EU ostvarili neto profit od 32 miliona eura.
Istovremeno, roba obuhvaćena CBAM mehanizmom predstavlja 13,4 milijarde evra (2,82 posto) od 474 milijarde evra uvoza iz Kine u 2021. godinu, a CBAM porez bi u prosjeku predstavljao 0,12 posto ukupnog uvoza iz Kine.
Osim Rusije, nijedna zemlja ne bi platila više od milijardu evra poreza ni po jednom scenariju, pokazalo je istraživanje, navodeći da bi to izazvalo “veoma male uticaje na trgovinske partnere”.
Alternativno, ukoliko kompanije zauzmu pristup „uobičajenog poslovanja“ i ne revidiraju svoje trgovinske prakse, to bi rezultiralo neto gubitkom za uvoznike kineske robe iz EU od 245 miliona evra godišnje.
Porez će se primjenjivati na uvoz grupe proizvoda uključujući čelik, cement, željezo i aluminij, električnu energiju, đubrivo i hidrogen. Očekuje se da se njegovom primjenom izjednače cijena karbona domaćih i uvoznih proizvoda. Namjena mu je da osigura da klimatske politike EU ne budu potkopane preseljenjem proizvodnje u zemlje sa manje ambicioznim zelenim standardima ili zamjenom proizvoda iz EU uvoznim, u čijoj proizvodnji je emitovano više karbona.
Tranziciona faza će poslužiti kao period učenja za sve zainteresovane strane (uvoznike, proizvođače i vlasti). To će omogućiti Evropskoj komisiji da prikupi korisne informacije o ugrađenim emisijama kako bi precizirala metodologiju za definitivni početak primjene, koji počinje 2026. Od tog datuma, uvoznici će morati kupiti i predati broj “CBAM certifikata” koji odgovara emisiji GHG koji su “ugrađeni” u uvezenu CBAM robu.
