Četiri modela određivanja cijene karbon dioksida
Članice Energetske zajednice procjenjuju četiri modela određivanja cijene karbon dioksida CO2, koje je predložila Evropska komisija: regionalni sistem trgovanja emisijama (ETS), ETS s fiksnom cijenom, porez na CO2 i integracija u Sistem za trgovanje emisijama Evropske unije, EU ETS.
Ove opcije, navedene u Procjeni uticaja za uspostavljanje regionalnog sistema za trgovinu emisijama u ugovornim stranama Energetske zajednice predstavljene su na sastanku Ministarskog savjeta u decembru 2024. u Beču. Scenariji se kreću od određivanja cijena samo za električnu energiju do šire pokrivenosti, s postepenim usklađivanjem sa EU ETS.
Ministri koji predstavljaju ugovorne strane saglasili su se na sastanku da analiziraju ovaj izveštaj i zvanično saopšte Evropskoj komisiji i Sekretarijatu Energetske zajednice koji model oporezivanja CO2 podržavanju. To bi trebalo da urade prije narednog neformalnog sastanka Ministarskog savjeta, zakazanog za juli 2025. godine.
“Očekuje se da odluke o cijeni karbona, koje bi usvojile ugovorne strane, biti bliže usklađenje sa sistemom EU, koji se zasniva na principu zagađivač plaća . Energetska zajednica bi mogla efikasno pomoći da se postepeno uspostave domaći sistemi određivanja cijena karbona, istovremeno osiguravajući očuvanje integriteta tržišta električne energije,” izjavio je Artur Lorkowski, direktor Sekretarijata Energetske zajednice.
Proces određivanja cijena karbona ubrzan je punom implementacijom EU-ovog Mehanizma za prilagođavanje granica karbona (CBAM) 2026. godine, osiguravajući da se uvozna roba, uključujući električnu energiju, suoči s istim troškovima karbona kao i proizvodi iz EU. Ovo će uticati na izvoz iz članica Energetske zajednice.
EU ima za cilj klimatsku neutralnost do 2050. i smanjenje emisija stakleničkih gasova od 55% do 2030. Zemlje Zapadnog Balkana 6 (WB6) obvezale su se na klimatsku neutralnost do 2050. kroz Sofijsku deklaraciju.
