Budžetski deficit Republike Srpske na kraju 2022. veći od propisanog
Budžetski deficit Republike Srpske, na kraju 2022. godine, iznosio je 466,85 miliona KM, odnosno 3,21 % BDP-a ostvarenog u toj godini. To je više od 3 %, koliko je predviđeno Zakonom o fiskalnoj odgovornosti Republike Srpske.
Zbog toga je Vlada Republike Srpske pripremila Nacrt programa fiskalne konsolidacije koji sadrži razloge za prekoračenje deficita i mjere koje namjerava da preduzme kako bi se deficit vratio u zakonske okvire.
U Nacrtu programa fiskalne konsolidacije za period 2024-2026.godine, koji će se naći na narednoj sjednici republičkog parlamenta, čije zasjedanje je zakazano za 26. septembar, navodi se da je Vlada, u 2022. godini preduzela čitav niz mjera s ciljem očuvanja standarda građana i sprečavanja nastanaka ozbiljnih poremećaja na tržištu, kako bi se ublažili efekti inflacije i održala kupovnu moć stanovništva.
U Vladi ističu značajno veća izdavanja za socijanu zaštitu, koja su u 2022. godini iznosila 384,2 miliona KM, što je za čak 49 % ili 127,1 milion KM više u odnosu na 2021. godinu.
„Sprovođenje mjera Vlade odrazilo se i na fiskalne pokazatelje kroz povećanje rashoda, što se u konačnici odrazilo na visoko učešće konsolidovanog budžetskog deficita u BDP-u (na kraju 2022. godine) od 3,21%, te se prešao prag konsolidovanog budžetskog deficita od 3%, koji je propisan Zakonom o fiskalnoj odgovornosti“, navodi se u Nacrtu programa fiskalne konsolidacije Vlade Republike Srpske.
Mjere koje planira Vlada RS
Vlada za period 2024-2026. planira mjere za nivo RS, lokalne samouprave i socijalne fondove, koje će dovesti do rasta prihoda i smanjenje rashoda, kako bi se postepeno ispoštovao Zakon o fiskalnoj odgovornosti.
To, između ostalog, podrazumijeva: racionalizaciju javne potrošnje, redukovanje procesa javnih nabavki i minimalno ulaganje u neproduktivne investicije, poboljšanje poreske discipline i suzbijanje sive ekonomije, izmjene oporezivanja dohotka fizičkih lica, kako bi se izvršila preraspodjela i došlo do dodatnog povećanja plata, novi sistem fiskalizacije.
Jedinice lokalne samouprave bi se kreditno zaduživale samo za ekonomski opravdane investicije i ostvarile veće prihode od poreza na nepokretnosti.
Fiskalni savjet
Fiskalni savjet Republike Srpske smatra da je planirano vraćanje budžetskog deficita u okvire zakona, planirano za 2024. godinu, “realan i dostižan cilj”, te da Program fiskalne konsolidacije sadrži adekvatne mjere, ali naglašava da se „isti strogo poštuje u cilju očuvanja fiskalne stabilnosti Republike Srpske“. Osim navedenih mjera, Fiskalni savjet posebno naglašava hitnu potrebu izrade socijalne karte, kako bi se povećala efikasnost socijalnih davanja i izbjegla neselektivna davanja.
Javni dug RS u manji od zakonom predviđenog
Javni dug Republike Srpske, koji podliježe zakonskom ograničenju, na kraju 2022. godine iznosio je 5,279 milijardi KM. To je 36,32 % BDP-a u toj godini i u skladu je sa fiskalnim pravilima, koja propisuju da javni dug, na kraju fiskalne godine, ne može biti veći od 55 % BDP-a ostvarenog u toj godini.
