Više od 17000 lokacija u Evropi kontaminirano vječnim hemikalijama PFAS
Više od 17 000 lokacija širom Evrope kontaminirano je “vječnim hemikalijama” PFAS, pokazuje višemjesečno istraživanje 18 evropskih novinarskih redakcija. Istraga o “Projekatu vječnog zagađenja” otkriva dodatnih 21 000 pretpostavljenih mjesta kontaminacije zbog trenutnih ili nekadašnjih industrijskih aktivnosti. Kontaminacija, otkrivena ovim projektom, prisutna je širom Evrope.
Početkom februara 2023. godine, Evropska agencija za hemikalije ECHA objavila je prijedlog za zabranu svih PFAS – ili per- i polifluoroalkil supstanci, koje se često nazivaju i vječne hemikalije. “Projekat vječnog zagađenja” otkriva da, možda, postoji mnogo više kontaminacije širom Evrope, nego što se do sada pretpostavljalo.
Novinari su prikupili podatake sa 100 skupova i podnijeli desetine zahtjeva za izradu prve mape kontaminacije PFAS-om u Evropi.
Troškovi sanacije vječnih hemikalija izuteno veliki
Projekat pokazuje da u Evropi postoji 20 proizvodnih pogona i više od 2 100 lokacija koje se mogu smatrati žarišnim tačkama PFAS – mjestima gde kontaminacija dostiže nivoe koji se smatraju opasnim po zdravlje izloženih ljudi. Problem: Izuzetno je skupo riješiti se ovih hemikalija nakon što dođu u okolinu. Troškovi sanacije će vjerovatno dostići desetine milijardi eura. Na nekoliko mjesta nadležni su već odustali i odlučili da otrovne hemikalije zadrže u zemlji, jer ih nije moguće očistiti.
PFAS se koriste u mnogim različitim industrijama, od proizvoda od teflona, za izradu proizvoda koji se ne lijepe, ne ostavljaju mrlje ili su vodootporni. Ne razgrađuju se u okolini i vrlo su pokretni, pa se mogu otkriti u vodi, vazduhu, kiši, životinjama, kuhanim jajima i ljudima. PFAS se povezuju s rakom i neplodnošću, ali desetak drugih bolesti. Procijenjeno je da PFAS svake godine opterećuje evropske zdravstvene sisteme između 52 i 84 milijarde eura.
Stotine kompanije lobira protiv strožih propisa za PFAS
Emisije PFAS-a još uvijek nisu regulisane u EU, a samo je nekoliko država članica usvojilo ograničenja.
„Projekat zauvijek zagađenja“ također je otkrio opsežan proces lobiranja za ublažavanje predložene zabrane PFAS na nivou EU. Informacije koje su novinari dobili u Briselu i drugim evropskim gradovima otkrilo je da već mjesecima više od 100 industrijskih udruženja, advokatskih firmi i velikih kompanija utiče na Evropsku komisiju i države članice da oslabe nadolazeću zabranu PFAS-a.
Tokom višemjesečne istrage, “Projekat vječnog zagađenja” pregleda je više od 1 200 povjerljivih dokumenata Evropske komisije i Evropske agencije za hemikalije (ECHA), kao i stotine javno dostupnih izvora. Analizirajući ove dokumente, novinari koji stoje iza “The Forever Pollution Project” mogu pokazati kako kompanije pokušavaju da svoje proizvode izuzmu od zabrane.
Svih 17 000 mjesta kontaminacije i svih 21 000 pretpostavljenih mjesta kontaminacije dostupno je na http://lemde.fr/PFASmap . Veze prema partnerima za izveštavanje dostupne su na www.foreverpollution.eu .
