Evropska komisija usvojila pravila prelazne faze za CBAM mehanizam
Evropska komisija usvojila je pravila koja regulišu implementaciju Mehanizma za prilagođavanje granica karbona (CBAM mehanizam) tokom njegove prelazne faze, koja počinje 1. oktobra 2023. i traje do kraja 2025. godine.
Danas objavljena Uredba detaljno opisuje prelazne obaveze izvještavanja za uvoznike CBAM robe iz EU, kao i prelaznu metodologiju za izračunavanje ugrađenih emisija oslobođenih tokom procesa proizvodnje CBAM robe.
U prelaznoj fazi CBAM-a, trgovci će morati samo da izvještavaju o emisijama karbona ugrađenim u proizvode koji uvoze, a koji podliježu mehanizmu – bez plaćanja bilo kakvog finansijskog plaćanja.
Ovo će dati dovoljno vremena preduzećima da se pripreme, a istovremeno će omogućiti fino podešavanje konačne metodologije do 2026. godine.
Kako bi pomogla i uvoznicima i proizvođačima iz trećih zemalja, Komisija je objavila i Smjernice za uvoznike iz EU i postrojenja izvan EU, o praktičnoj primjeni novih pravila.
U isto vrijeme, razvijaju se namjenski IT alati koji će pomoći uvoznicima da izračunaju i izvještavaju, kao i materijali za obuku, webinari i tutorijali za podršku preduzećima kada prelazni mehanizam počne.
Prvi izvještaji od kraja januara 2024. godine
Od uvoznika će biti zatraženo da prikupe podatke za četvrti kvartal 2023. godine, odnosno od 1. oktobra, ali njihov prvi izvještaj moraće se podnijeti tek do 31. januara 2024.
Prije usvajanja od strane Komisije, Uredba o implementaciji bila je predmet javnih konsultacija , a potom je odobrena od strane CBAM komiteta, sastavljenog od predstavnika država članica EU.
Jedan od centralnih stubova ambiciozne Agende EU Fit for 55 , CBAM je značajno sredstvo EU za borbu protiv tzv, “curenja karbona”.
Curenja karbona ili ugljenika je sintagma za proces kada kompanije sa sjedištem u EU premještaju proizvodnju prilikom koje se oslobađa velika količina karbona u inostranstvo, kako bi iskoristile prednosti nižih ekoloških standarda ili kada se proizvodi iz EU zamjenjuju uvoznim za čiju proizvodnju emitovano mnogi karbona , što, takođe, potkopava klimatsku akciju Evrospke unije.
Osiguravajući da uvoznici plaćaju istu cijenu kao kao domaći proizvođači u Evrospkoj uniji, CBAM će osigurati jednak tretman za proizvode proizvedene ili uvezene u Evropsku uniju, navode u Evropskoj komisiji.
Predviđeno je da uvoznici počnu da plaćaju CBAM finansijsko usklađivanje, odnosno taksu na uvoz proizvoda u čijoj proizvodnji se oslobađa veće količina karbona, od 2026. godine.
Prvo će se primjenjivati na uvoz određene robe čija proizvodnja uzrokuje emitovanje velike količine karbona kao što su: cement, željezo i čelik, aluminijum, đubriva, elektična energija i vodonik.
