Dekarbonizacija daljinskog grijanja – iskustva iz Švedske

Dekarbonizacija daljinskog grijanja znači smanjenje ili potpuno ukidanje upotrebe fosilnih goriva u proizvodnji toplote koja se distribuira kroz mreže daljinskog grijanja.

U Švedskoj, ova promjena podrazumijeva zamjenu uglja, nafte, treseta i prirodnog gasa obnovljivim i recikliranim izvorima energije, kao što su biogoriva, otpadna toplota, višak industrijske toplote, biogas i toplotne pumpe.

Ariana Tanha, ekspert za daljinsko grijanje iz kompanije Ekzel AB, podijelio je iskustva Švedske u izgradnji jednog od najnaprednijih i najodrživijih sistema daljinskog grijanja u svijetu

Tahna je govorio na radionici u okviru projekta Održiva tranzicija BiH (BiH SuTra), koja je održana u Banovićima.

Prednosti i mane daljinskog grijanja

Kao prednosti daljinskog grijanja naveo je, između ostalog, smanjenje emisija gasova sa efektom staklene bašte, povećanje energetske sigurnosti kroz smanjenu zavisnost od uvoza fosilnih goriva (uglja, gasa i nafte), stabilnije cijene energije, jer su obnovljiva i otpadna goriva manje podložna globalnim cjenovnim fluktuacijama.

Sistemi centralnog grijanja na Zapadnom Balkanu uglavnom se oslanjanju na fosilna goriva

Međutim, postoje i nedostaci; na primjer, bio-ulje koje se koristi u rezervnim kotlovima i kotlovima za podršku unutar postrojenja za grijanje i struju je skuplje od fosilne nafte.

Posebna pažnja posvećena je otpadu kao izvoru energije (Waste-to-Energy, WtE). U tom kontekstu, naglasio je da se u Švedskoj spaljuje samo otpad koji se ne može reciklirati. Komentarišući primjedbe da ovakva postrojenja zagađuju, Tahna odgovara da moderna postrojenja imaju napredne sisteme čišćenja dimnih gasova i prečišćavanja otpadnih voda, koji uklanjaju štetne emisije i zadovoljavaju neke od najstrožih ekoloških standarda na svijetu.

Otpad može predstavljati vrijedan izvor energije kroz procese pretvaranja otpada u energiju (Waste-to-Energy, WtE), pri čemu se nereciklabilni otpad spaljuje kako bi se proizvela toplota i električna energija. U Švedskoj se ta energija efikasno dovodi u mreže daljinskog grijanja. Pored toga, otpadna toplota iz data centara, industrijskih postrojenja i postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda može se oporaviti i ponovo koristiti.

Glavna prednost (Waste-to-Energy, WtE) postrojenja navodi da moderna postrojenja istovremeno proizvode toplotu i električnu energiju. Tome postiži ukupnu energetsku efikasnost do 96% kada su povezana na mreže daljinskog grijanja.

Osim toga, iz pepela otpada mogu se izdvojiti metali i drugi materijali koji se mogu reciklirati.

Kao uspješan primjer sistem daljinskog grijanja navodi Stockholm Exergi, jedan od najvećih i najnaprednijih u Evropi.

Njegova mreža daljinskog grijanja duga je 3.000 kilometara i snabdijeva toplinom preko 90% zgrada u Štokholmu, uključujući javne objekte i stambene zgrade.